Δευτέρα, Απριλίου 09, 2018

"Θάνος Μούρραης - Βελλούδιος, ο ατρόμητος αεροπόρος του 22 και 166ος ντανταϊστής"


Αποτέλεσμα εικόνας για "Θάνος Μούρραης - Βελλούδιος, ο 166ος ντανταϊστής"Οι φαντασιομετρικές επίδοσεις ενός ντανταϊστή

Κρημνιώτη Πόλυ



Αφιέρωμα στον Θάνο Βελλούδιο, έναν πρωτοπόρο μύστη της τέχνης - Από τις 17 Απριλίου ώς τις 17 Μαΐου, έκθεση στο The Box στην Πλατεία Μαβίλη, με τίτλο "Θάνος Μούρραης - Βελλούδιος, ο 166ος ντανταϊστής"
"Ο εξάδελφός μου, ο Χανς Βερ Μπασελέ, με επήγαινε τότε εις την οδόν των Κατόπτρων, εις την Σπίγκελγκάσε, όπου ήταν κέντρον σουρρεαλιστών, ή μάλλον ντανταϊστών, όπως ελέγοντο τότε οι πρόδρομοι του σουρρεαλισμού, όπως ο Αρπ, ο Μπολ, ονοματίζων το νταντά ως μίαν φάσιν διαμαρτυρίας στους πολύ στενοζωσμένους καλλιτέχνας της εποχής τότε.
Βλέποντας τα πηδαλιουχούμενα του κόμητος Ζέπελιν είχα βρει ένα τετράφυλλο τριφύλλι απ’ έξω από το κτίριον Ουλιρσόφ, ένα από τα επτά κτίρια του Κολλεγίου εις τον Σαν Γκαλ, και έτσι έπιασα και εζωγράφισα σαν να πούμε ένα τσέπελιν, όχι να ρίχνει βόμβες, αλλά τετράφυλλα τριφύλλια. Αυτή ήταν η πρώτη μου φαντασιομετρική επίδοσις."
Σ' αυτές τις δύο φράσεις ο Θάνος Μούρραης - Βελλούδιος, σε συνέντευξή του στους Δημοσθένη Αγραφιώτη και Τ.Τ. Δενέγρη, συνοψίζει τη σχέση του με την πρωτοπορία της εποχής του. Ένα μικρό μέρος τουλάχιστον. Γιατί ο Βελλούδιος δεν μπορεί να ιδωθεί υπό ένα μόνο πρίσμα. Δεν χώραγε σε ένα μόνο κοστούμι παρ' ότι ως δανδής φρόντιζε ιδιαίτερα την ένδυσή του και κατ' επέκταση την αισθητική, όπως ακριβώς φρόντιζε να ανατροφοδοτεί τις ιδέες του. Κι εδώ ακριβώς αποσκοπεί το αφιέρωμα, από τις 17 Απριλίου ώς τις 17 Μαΐου, που οργανώνουν ο ποιητής και καλλιτέχνης διαμέσων (intermedia) Δημοσθένης Αγραφιώτης και το The Box στην Πλατεία Μαβίλη, με τίτλο «Θάνος Μούρραης - Βελλούδιος, ο 166ος ντανταϊστής» και κεντρικό άξονα την έκθεση φωτογραφίας «Φροντίδα για τις σκιές. Μια σύμπραξη Βελλούδιου και Εμπειρίκου», που αποτυπώνει την καλλιτεχνική σχέση των δύο, με φωτογραφίες προερχόμενες από τις συλλογές του Αντώνη Νταγκαδάκη και του Λεωνίδα Εμπειρίκου και πλήθος μουσικών, κινηματογραφικών προβολών, συζητήσεων, συμπληρωματικών εκθέσεων και εκδόσεων που θα το πλαισιώσουν.
Η πολυδιάστατη προσωπικότητά του επιχειρείται να αναδειχτεί στο αφιέρωμα φωτίζοντας τρεις επικράτειες της δραστηριότητάς του. Τη σχέση του με τον Εμπειρίκο μέσα από τις φωτογραφίες που προέκυψαν απ' αυτή τη φιλία, την ενασχόληση του Βελλούδιου με τον ζεϊμπέκικο - ζεϋμπέκικο και τη δραστηριότητά του ως ηθοποιού.
«Αυτό το αφιέρωμα είναι ένα Βελλουδιανό μάθημα και ένας τρόπος να δούμε πώς δούλευε με τη φωτογραφία και το βίντεο, δεδομένου ότι είχε έντονο το στοιχείο του πειραματισμού. Παράλληλα, εγγράφεται στην προσπάθεια να τοποθετηθεί ο Βελλούδιος στη χορεία των ντανταϊστών σε διεθνές επίπεδο και μάλιστα ως ο 166ος» λέει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης, που από τη δεκαετία του 1980 ασχολείται εντατικά με το έργο και τις ιδέες του Βελλούδιου, εκκινώντας από την «υπόθεση εργασίας» ότι «ήταν ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα στην Ελλάδα» και συμβάλλοντας στην ανάδειξη αυτού του ρηξικέλευθου πνεύματος που δεν δίστασε να ριχτεί με ορμή στις πιο καινοτόμους προκλήσεις της εποχής του.
Σήμερα το λίγο που γνωρίζουμε για την περίπτωσή του, μια ιδιόμορφη, ωστόσο πολύ σοβαρή περίπτωση στην ελληνική πρωτοπορία, συνοψίζεται κατά κύριο λόγο στις επιδόσεις του ως αεροπόρου. Έχει εγγραφεί στους πρώτους αεροπόρους του Πολεμικού Ναυτικού, διέπρεψε τη δεκαετία του '20 και καταχωρίσθηκε στις στρατιωτικές λίστες και συνειδήσεις ως εθνικός ήρωας. Δεν τον πείραζε διόλου αυτή η εγγραφή. Ο ιδιότυπος άλλωστε εθνοκεντρισμός του, στην περίπτωσή του ορμώμενος αποκλειστικά από τον κόσμο των ιδεών και της φαντασίας, δεν απέτρεψε τέτοιες απλοϊκές συσχετίσεις.
Χατζιδάκις, Τσαρούχης, Βαμβακάρης
Ως αεροπόρος διακρίθηκε στη Μικρά Ασία.

Θάνος-Αλέξανδρος Murray-Βελούδιος, ο ιπτάμενος κατακτητής της Προύσας

Ο Βελλούδιος όμως ήταν και άλλα πολλά. Ως συνθέτης υπήρξε ο άνθρωπος που «ξετούρκεψε τον ζεϊμπέκικο» κατά παραγγελία του Άγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ στις «Δελφικές Εορτές», ως λαογράφος ανέδειξε τις ρίζες της λαϊκής τέχνης -από τη φορεσιά μέχρι την κεραμική- και την απενοχοποίησε από το ταπεινό προφίλ της στα μάτια των αστικών κύκλων της εποχής. Υπήρξε δάσκαλος του Μάνου Χατζιδάκι και του Γιάννη Τσαρούχη, μοιράστηκε ιδέες με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, φίλος με τη γλύπτρια Ναταλία Μελά, φίλος επίσης του Βαμβακάρη. Για εκείνον έγραψε ο Μάρκος το 1925 τον «Αριστοκράτη», όπου υμνούσε τις χάρες του και τον καλούσε να μοιραστούν την προσφιλή τους συνήθεια. Ωστόσο η ακατέργαστη λαϊκή φλέβα και η θυμοσοφία του σπουδαίου ρεμπέτη μάλλον απέδωσε ένα από τα πιο ακριβή πορτραίτα του Έλληνα πρωτοπόρου, στους στίχους αυτού του τραγουδιού: «Ο Θάνος μάγκας ξακουστός, με φλέβα αριστοκράτη / τρανός γραμματιζούμενος σαν τον σοφό Σωκράτη. / Θάνε μου, με το πέταγμα ετρόμαξες το χάρο / σαν Αχιλλέας που 'σερνε τον Έκτορα με κάρο. / Κόπιασε έλα γρήγορα, κυρ Θάνο, στον τεκέ μας / ν' ακούσεις φίνο μπαγλαμά και τις διπλοπενιές μας / για να σου φύγουν οι καημοί / να σπάσεις νταλκαδάκι / και να φουμάρεις το λουλά με προυσαλιό μαυράκι».


Στο Cabaret Voltaire με τον Λένιν
Άνθρωπος με ανοιχτό μυαλό και πνεύμα, γόνος αστικής οικογένειας πανεπιστημιακών, με παππού τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή αρχαιολογίας Αθανάσιο Ρουσσόπουλο και πατέρα καθηγητή μαθηματικών, είχε την ευκαιρία στα 17 του χρόνια, όπου φοιτούσε στο κολλέγιο Saint Gall κοντά στη Ζυρίχη, να συχνάζει στο Cabaret Voltaire και να γνωρίσει από κοντά την πρωτοπορία του νταντά και τους καλλιτέχνες που συγκροτούσαν τον πυρήνα της, τον Τζαρά και τον Μπολ, αλλά και τον Λένιν.
«Ο Βελλούδιος ανήκει στην πρωτοπορία του νταντά γιατί εκεί, το 1916, έμαθε να δημιουργεί στο πνεύμα της φαντασιομετρικής τέχνης, όπως την ονόμαζε ο ίδιος», λέει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης. Στη Ζυρίχη άλλωστε υπήρξαν οι δύο καθοριστικές τομές στη ζωή του. «Η μία εμπειρία ήταν του νταντά και η άλλη, που άλλαξε όλη του τη ζωή, ήταν ότι είδε από κοντά τα ζέπελιν. Πήρε δύο αποφάσεις, αφενός να γίνει ανεμοπόρος - αεροπόρος και αφετέρου να δημιουργήσει, εκεί, το πρώτο του έργο που ανήκει στη Φαντασιομετρία, ένα κολάζ δηλαδή στο οποίο ήταν η εικόνα του ζέπελιν που, αντί να ρίχνει βόμβες, αφού τότε προβλεπόταν η πολεμική χρήση των ζέπελιν, έριχνε τετράφυλλα τριφύλλια, κάνοντας ευθεία αναφορά στην ειρήνη και στο απρόβλεπτο. Αυτή τη συνεικόνα την ονόμασε πρώτη φαντασιομετική επίδοση» υπογραμμίζει ο συνομιλητής μας και μας βοηθά να κατανοήσουμε τον όρο. «Για τη φαντασιομετρία θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τους όρους του νταντά, της arte povera, της εννοιολογικής τέχνης και κυρίως την αναζήτηση του παιγνιώδους ως εξαιρετικά σοβαρής πρακτικής» λέει.
Στη Ζυρίχη ο Βελλούδιος συλλαμβάνει μια πρωτοποριακή για την εποχή ιδέα, της χρήσης ευτελών υλικών για τη δημιουργία έργων τέχνης. Το σπίτι του στην Πλάκα ήταν ένα τεράστιο ατελιέ γεμάτο ετερόκλητα αντικείμενα, εικόνες, βιβλία, μηχανικά υπολείμματα, ευτελή αγαλματίδια, κοχύλια, κομμάτια από ξύλα με τα οποία έκανε μοντάζ και δημιουργούσε έτσι τα φαντασιομετρικά τεχνήματα, «επιδώσεις» όπως τα αποκαλούσε. «Σε κάθε αντικείμενο που δημιουργούσε έδινε έναν τίτλο ή έγραφε έναν κείμενο όπου χρησιμοποιούσε όλα τα στρώματα της ελληνικής γλώσσας, από την αρχαία ώς την καθομιλουμένη της εποχής του, με πολλές έντονες αναφορές στην αρχαία ελληνική μυθολογία», εξηγεί ο Δ. Αγραφιώτης. Κι από εκεί ξεκινά η σχέση με τον Ανδρέα Εμπερίκο. «Κάθε τέχνημά του το πήγαινε στον Εμπειρίκο όπου το φωτογράφιζε. Ως φωτογράφος, ο Εμπειρίκος φρόντιζε πάρα πολύ να δουλεύει με τις σκιές και τις φωτοσκιάσεις, γεγονός που φόρτιζε καλλιτεχνικά τον Βελλούδιο. Απ' αυτή τη συνεργασία δημιουργήθηκαν 100 φωτογραφίες από τα ισάριθμα φαντασιομετρικά τεχνήματα του Βελλούδιου που θα αποτελέσουν τη βάση της έκθεσης στο αφιέρωμα» λέει προσθέτοντας ότι «αυτές οι φωτογραφίες είναι το έργο τέχνης, η φωτογράφισή του και το κείμενο του Βελλούδιου. Αυτός ο συνδυασμός αντικειμένου, κειμένου και φωτογράφισης είναι μοναδικός στον κόσμο και το επίπεδό τους συγκρίνεται με εκείνο του Μαν Ρέυ και του Μαρσέλ Ντυσσάν. Αυτή η δημιουργική τους σύμπραξη ανήκε στην πρωτοπορία με έναν τρόπο δυναμικό και ρηξικέλευθο» λέει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης.
Η σχέση του με τον Εμπειρίκο
Σ' αυτή τη σχέση της καλλιτεχνικής τους σύμπραξης με την πρωτοπορία της εποχής εστιάζει και ο ιστορικός Λεωνίδας Εμπειρίκος, γιος του ποιητή και μέλος της οργανωτικής επιτροπής του αφιερώματος. «Η πιο τεκμηριωμένη σχέση με την avan garde ήταν με μια ορισμένη εικαστική έκφραση, η οποία οριζόταν από την ιδέα που είχαν οι σουρεαλιστές για το 'αντικείμενου'. Η σχέση με τον Εμπειρίκο ήταν μια σχέση βασισμένη στην καλλιτεχνική συνεργασία τους για την απόδοση του 'αντικειμένου' και την παρουσίασή του φωτογραφικά. Ο Βελλούδιος δημιουργεί τα 'αντικείμενα' του και την εικαστική απεικόνιση αναλαμβάνει να αποδώσει η συνεργασία τους με τον Εμπειρίκο φωτογράφο. Δηλαδή η καλλιτεχνική τους σχέση δεν περιορίζεται στην απλή φωτογράφιση, δεν είναι απλώς φωτογραφία τεκμηρίωσης, αλλά βασίζεται στη σκέψη μέσα από τη νέα εικόνα να δημιουργήσουμε ένα νέο αντικείμενο. Εδώ πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν η σκιά και το βάθος πεδίου. Αυτό αναλαμβάνει να το κάνει ο Εμπειρίκος που έχει την τεχνική γνώση και το μάτι».
Μερικά από τα αντικείμενα του Βελλούδιου είναι μόλις 4-5 εκατοστά. «Δεν ήταν αυτονόητο να φωτογραφηθούν εκείνη την εποχή τόσο μικρά αντικείμενα» λέει ο Λ. Εμπειρίκος εξηγώντας ότι «έπρεπε να φωτογραφηθούν με κοντάμετρο, που είναι ειδική τεχνική. Αυτή την τεχνική την ήξερε ο Εμπειρίκος. Έτσι εκτός από τη φωτογραφική τεκμηρίωση των μικροαντικειμένων, τα οποία από μόνα τους είναι ένα εικαστικό δημιούργημα, δημιουργείται ένα δεύτερο έργο, πρωτίστως φωτογραφικό, αλλά όχι μόνο, διότι δίνει μια νέα ζωή στο αντικείμενο του Βελλούδιου όπως δίνει και εκ των υστέρων η ονομασία καθενός από τα έργα την οποία δίνει ο Βελλούδιος. Δεν γνωρίζουμε σίγουρα αν είχε ήδη ονομάσει τα μικροαντικείμενα και τα γλυπτά του ή αν έδωσε την ονομασία στη φωτογραφία».
Αυτό που μοιράζονταν οι δύο, ο Λεωνίδας Εμπειρίκος το προσδιορίζει ως «ένα παιχνίδι που μοιάζει πολύ με τα διάφορα σουρρεαλιστικά παιχνίδια που επιχειρούν να δώσουν τον λόγο και στο ασυνείδητο. Προφανώς ο Βελλούδιος δεν είναι σουρρεαλιστής με τον τρόπο που βρέθηκε στο κίνημα αυτό ο Εμπειρίκος. Αλλά ο Εμπειρίκος βρίσκει σ’ αυτόν έναν ευφάνταστο άνθρωπο, μεγάλης καλλιτεχνικής ιδιαιτερότητας, διότι είναι άνθρωπος τον οποίο δεν μπορείς να εντάξεις σε μια κατηγορία των εικαστικών τεχνών τη δεκαετία του '50 που συνεργάζεται με τον Εμπειρίκο».
Η φωτογραφική συνύπαρξη του ποιητή με τον Βελλούδιο δεν περιορίζεται σ' αυτό μόνο το πεδίο, αφού ο Βελλούδιος, «είναι και λαογράφος, ο οποίος εντάσσει τη λαογραφική του έρευνα σε μια δική του ιδέα, δηλαδή σε μια θέαση του κόσμου με επίκεντρο αυτό που ονομάζει ο ίδιος ελληνικό πνεύμα. Εξου και η μεγάλη του ενασχόληση με τους καλικαντζάρους, τα ξωτικά και τα υπερφυσικά στοιχεία και όντα του λαϊκού πολιτισμού, τα οποία προέρχονται, κατ’ αυτόν, από ένα στρώμα θαμμένο, κάτω από την χριστιανική επιφάνεια, δηλαδή προέρχονται πριν από τον εκχριστιανισμό της Ελλάδας, και αυτό πρέπει να σημειωθεί χωρίς ίχνος αντισιμιτισμού, εντάσσοντας παράλληλα και τον Χριστό στη λαϊκή παράδοση» λέει ο Λ. Εμπειρίκος διευκρινίζοντας ότι «έχει μια ποιητική προσέγγιση της λαϊκής φαντασίας του αγροτικού κόσμου και όχι μια εθνογραφική επιστημονική καταγραφή του λαϊκού πολιτισμού. Έχει μια νοσταλγία του άπω παρελθόντος η οποία είναι μια ποιητική έκφραση. Αυτή η λαογραφία είναι ανεξάρτητη από την επιστήμη και τα όντα αυτά είναι δικά του κατασκευάσματα, βασισμένα όμως στον λαϊκό πολιτισμό, τα οποία αποκτούν τη δική τους ζωή. Ο Εμπειρίκος αντιγράφει με το ίδιο του το χέρι κείμενα του Βελλούδιου για τους καλικαντζάρους, κι αυτό είναι η συνέχιση της ζωής που δίνει ο Βελλούδιος. Πέρα από τη συνεργασία τους μέσα από τη φωτογράφιση των έργων του, ο Εμπειρίκος παίρνει πολύ σοβαρά την αφήγηση του Βελλούδιου, που ξεδιπλώνει ένα δικό του κόσμο, δηλαδή 'μια αυθαίρετη προσωπική μυθολογία' όπως ο ίδιος γράφει στη διάλεξη του στο Κολλέγιο Αθηνών το 1971».
«Ο Βελλούδιος στερείτο σοβαροφάνειας κι αυτό ήταν που άρεσε στον Εμπειρίκο» επισημαίνει ο γιος του ποιητή. «Ήταν μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων εκείνη την εποχή που μπορούσε να συμμεριστεί όλα αυτά τα πράγματα έξω από τις καλλιτεχνικές συμβάσεις. Γι’ αυτό και ήταν απολύτως κατανοητός ο ιδιότυπος ελληνοκεντρισμός του Βελλούδιου που δεν έχει καμία σχέση με τον κοινώς νοούμενο ελληνοκεντρισμό και εθνοκεντρική επιστήμη εκείνης της εποχής, την εντελώς αποστειρωμένη από όλες τις σεξουαλικές συνδηλώσεις των δρωμένων».
Αυτή την ιδιαίτερη αντίληψη του Βελλούδιου για τη λαογραφία αποτυπώνει με τον φακό του ο Εμπειρίκος, στον Τύρναβο, και αναδεικνύει επίσης η φωτογραφική έκθεση του αφιερώματος.
Η εκδρομή στον Τύρναβο
«Την Καθαρά Δευτέρα του 1952, οι δύο κάνουν μια εκδρομή στον Τύρναβο για την φωτογραφική τεκμηρίωση του 'Μπουρανί'. Ο Εμπειρίκος έρχεται ειδικά γι' αυτό από το Παρίσι. Δεν είναι απλώς η τεκμηρίωση, είναι επιπλέον η φωτογραφική ματιά του Εμπειρίκου με την παρουσία του ίδιου του Βελλούδιου» επισημαίνει ο Λεωνίδας Εμπειρίκος συμπληρώνοντας ότι στην προκειμένη περίπτωση «έχουμε να κάνουμε με δυο περιθωριακούς καλλιτέχνες στο είδος τους. Ο Εμπειρίκος μπορεί να φαίνεται κεντρικός σήμερα, ωστόσο τότε δεν ήταν γνωστή η συμβολή του στην ιστορία της ελληνικής φωτογραφίας. Η ματιά του δεν έχει να κάνει με την απόδοση της γραφικότητας του ελληνικού τοπίου ή των ελληνικών εθίμων ή της ελληνικής αγροτικής ζωής. Άρα η φωτογραφία του δεν έχει καμία αίσθηση ελληνικότητας παρ’ ότι στην περίπτωση του Τυρνάβου και αλλού το θέμα είναι απολύτως ελληνικό. Είναι μια καλλιτεχνική φωτογραφία ενταγμένη στο κοσμοπολίτικο πνεύμα του Εμπειρίκου και στην ποιητική σχέση και των δύο με το αντικείμενό τους» λέει, προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Εμπειρίκος δεν έχει ενταχθεί στην ιστορία της ελληνικής φωτογραφίας έστω και εκ των υστέρων και παρ’ ότι καταγεγραμμένος πλέον στις πρωτοπορίες της εποχής».
Το ζεϊμπέκικο ως Ζεϋ-μπέκικο
Για την ενασχόληση του Βελλούδιου με τον ζεϊμπέκικο ανατρέχουμε στις Δελφικές Εορτές όπου όπως επισημαίνει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης, «χρησιμοποίησε το ζεϊμπέκικο ως μουσική στήριξη του χορού των αντρών. Έτσι με τη δική του έκφραση »το ζεϊμπέκικο έγινε ζεϋμπέκικο« δηλαδή ο χορός του Δία. Έκανε ένα γλωσσικό παίγνιο, ναι μεν είναι λαϊκός χορός αλλά έχει μια αρχαία καταγωγή. Στην ουσία ανήγαγε τον λαϊκό αυτό χορό στο επίπεδο της τραγωδίας κι έτσι έδωσε όλο το στοιχείο της ευγένειας» λέει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης. «Ο πρώτος διδάξας που έκανε τη μεγάλη ρήξη σε σχέση με το ρεμπέτικο και τη λαϊκή μουσική ήταν ο Βελλούδιος».
Ο πρώτος περφόμερ
Μπορεί σήμερα ο όρος performance να χρησιμοποιείται κατά κόρον, πολλές φορές και αναιτιολόγητα, ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο πρώτος περφόμερ της χώρας είναι ο Βελλούδιος. «Όλες του οι δραστηριότητες είχαν έναν επιτελεστικό χαρακτήρα στον βαθμό που προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί το εδώ και τώρα, που ενδιαφερόταν πάρα πολύ για το απρόοπτο και έδινε μεγάλη σημασία στη στιγμιαία εφευρετικότητα. Στην Ελλάδα είναι ίσως ο πρώτος που γνωρίζουμε μέχρι τώρα που έκανε περφόρμανς. Έχουμε φωτογραφίες από περφόρμανς του και στις Δελφικές Εορτές χρησιμοποίησε την ιδέα του για το ζεϊμπέκικο, που έχει το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού. Βρίσκουμε στοιχεία της επιτέλεσης σε διάφορες δράσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του. Και τα είδε υπό το πρίσμα του νταντά. Είχε την ευκαιρία και την τύχη να τα δει όλα αυτά στο Καμπαρέ Βολταίρ» λέει ο Δημοσθένης Αγραφιώτης. Καθ όλη τη διάρκεια του αφιερώματος άλλωστε θα προβάλλεται το βίντεο του Ευθύμη Δημητρίου «Οδός Σωτήρως Αριθμός 8» του Ευθύμη Δημητρίου με αδημοσίευτο υλικό και performans του Βελλούδιου, που γυρίστηκε στο πατρικό του σπίτι στην Πλάκα, το 1985.
Παρ' όλα αυτά ουδέποτε επιδίωξε να προβληθεί. Και η ελληνική κοινωνία όμως δεν θέλησε, δεν άντεξε, ίσως, να τον γνωρίσει και να τον αναγνωρίσει.

Δημοσθένης Αγραφιώτης |Ο Δημοσθένης Αγραφιώτης επιμελείται ένα πολυ-αφιέρωμα στον αεροπόρο, συγγραφέα, καλλιτέχνη Θάνος Μούρραη – Βελλούδιο στο κέντρο τέχνης Page

Βίντεο για Θάνος Βελούδιος murray.



Δεν υπάρχουν σχόλια: