Δευτέρα, Φεβρουαρίου 23, 2015

Οι σκοτεινές και οι φωτεινές σελίδες της μητρότητας

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ "ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ" ΧΩΡΟΥ

ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Η Καθημερινή, 22/2/15 
Ο Ζακ είναι «Το παιδί με την κουρδιστή καρδιά» στο animation του Ματίας Μαλζιέ.

​​Κανόνας Νο 1: Ποτέ δεν θα ακουμπήσεις την καρδιά με τα χέρια σου. Κανόνας Νο 2: Προσπάθησε να ελέγξεις τον θυμό σου. Κανόνας Νο 3: Απαγορεύεται να ερωτευτείς. Γιατί τότε θα πεθάνεις.
Ο Ζακ είναι ένα αγόρι που γεννιέται την πιο κρύα μέρα του χειμώνα. Η μητέρα του, λίγο πριν φτάσει σε μια ιδιόμορφη γιατρό για να ξεγεννήσει, σωριάζεται στο παγωμένο, γλιστερό έδαφος. Ο μικρός θα γεννηθεί με μια παγωμένη καρδιά. Στη θέση της καρδιάς μπαίνει ένα ρολόι κούκος, υποκατάστατο και ρυθμιστής της ζωής του. Η μητέρα συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να τον μεγαλώσει και τον εγκαταλείπει την επόμενη ημέρα στα χέρια της γιατρού, η οποία αναλαμβάνει να τον φροντίζει εφ’ όρου ζωής. Ο Ζακ εκ γενετής είναι ένα αγόρι λίγο πιο εύθραυστο από τα άλλα. Για να ζήσει, πρέπει να παλέψει με τις απώλειές του: να απαρνηθεί τη σχέση με τον εαυτό του, τον θυμό του και κυρίως τα συναισθήματα αγάπης και έρωτα. Ο Ζακ είναι «Το παιδί με την κουρδιστή καρδιά» του Ματίας Μαλζιέ, που αυτές τις μέρες προβάλλεται στους κινηματογράφους, ένα animation για μικρούς και μεγάλους, εμπνευσμένο από την γκόθικ επιρροή του Τιμ Μπάρτον και την ατμόσφαιρα της βικτοριανής εποχής.

Από τις εποχή της μυθολογίας, των κλασικών παραμυθιών μέχρι και σήμερα, με animations που εγκαινίασε το «Τρίο της Ντελβίλ», η παραβολή, το συμβολικό που απευθύνεται σε παιδιά, αφηγείται σκληρές αλήθειες.
Αλήθειες που σχετίζονται με την καθημερινότητα, με τις κανονικές σχέσεις των ανθρώπων, με τέρατα και μάγισσες που ζουν στο ίδιο σπίτι ή και μέσα μας. Ο Ζακ είναι ένα αγόρι που γεννήθηκε στο Εδιμβούργο το 1874, θα μπορούσε όμως να είναι και το αγόρι της διπλανής πόρτας.

Πώς να μιλήσεις σε αυτό τον πολιτισμό για τη δυσκολία της γυναίκας να γίνει μητέρα; Πώς να καταπιαστείς με ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα που αφορά μητέρες ακατάλληλες, ανεπαρκείς, διαστροφικές, εξουσιαστικές, μητέρες-τέρατα; Ο Ζακ γεννήθηκε με μια παγωμένη καρδιά. Η μητέρα του τον εγκατέλειψε. Και την αντικατέστησε μια μητέρα που για να τον «σώσει» έπρεπε να τον αναγκάσει να παραιτηθεί από τον εαυτό του. Από τη δύναμη της δικής του καρδιάς. Η καρδιά του έπρεπε να γίνει ένα τεχνητό κομμάτι, απόλυτα ελεγχόμενο από εκείνη. Να μην πολυταράζεται, να μη θυμώνει, να μην έχει επίγνωση του εαυτού του, να μην ερωτεύεται, να μην ποθεί, να μην πονά.

Η μητέρα στον πολιτισμό μας είναι καθαγιασμένη. Είναι η μορφή που σώζει, που θυσιάζεται, που φροντίζει, που νοιάζεται, που πονά περισσότερο από τον καθένα για το παιδί της, επειδή το γέννησε ή επειδή το ανέθρεψε. «Η μανούλα ξέρει καλύτερα» είναι μια διαχρονική φράση που την ακούς συριστικά, σαν τον ήχο φιδιού που υπνωτίζει το δέλεάρ του μέχρι να το καταβροχθίσει.
Ποιες μανούλες ξέρουν καλύτερα; Και για λογαριασμό ποιου; Με τι εφόδια; Ποιες μανούλες γεννάνε παγωμένα παιδιά; Ποιες εγκαταλείπουν; Ποιες βασανίζουν με ποικίλους τρόπους τα παιδιά τους; Η μανούλα τι ήταν πριν γίνει μανούλα; Ποια μανούλα είχε αυτή η μανούλα;

Η μητρότητα είναι μια ιστορία εσωτερικού χώρου. Αναπτύσσεται εντός των ορίων του σώματος της γυναίκας και απεικονίζεται εσωτερικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού της. Η εσωτερική διάσταση όμως της μητρότητας έχει διττή σημασία: από τη μια, δημιουργείται το απαραίτητο προστατευτικό κέλυφος για το έμβρυο-βρέφος-παιδί να αναπτυχθεί, από την άλλη δημιουργεί τον κίνδυνο της ασφυξίας. Αυτό που δεν αερίζεται γρήγορα μολύνεται. Η μητρότητα είναι μια από τις πιο φωτεινές και σκοτεινές σελίδες της ανθρώπινης ιστορίας. Και ενώ ο πολιτισμός μας έχει ανάγκη από «αγίες», από την εξιδανίκευση ενός ρόλου, εντούτοις η καθημερινή συναναστροφή με ανθρώπους όλων των φύλων, των ηλικιών, των τάξεων και ενδεχομένως και των εθνικοτήτων, καταδεικνύει ότι το λιγότερο αυτονόητο καμιά φορά είναι να βρεθεί μια «αρκετά καλή μητέρα». Μια μητέρα με όρια στον εαυτό της και στις φαντασιώσεις, μια μητέρα που σέβεται τα όρια του παιδιού της και δίνει χωρίς να περιμένει ανταπόδοση. Συνολικά η ιστορία της μητρότητας δεν έχει ειπωθεί ακόμα. Για αυτό, χρειαζόμαστε ακόμα μερικά παραμύθια να ψιθυρίζουν στο αυτί μας βαθιά κρυμμένα μυστικά, αλήθειες που πονάνε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Take My Life/Η ζωή μου είναι στα χέρια σου (1947): μια καλογυρισμένη αγγλική ταινία νουάρ

Ένας άντρας που κατηγορείται άδικα για τη δολοφονία μιας πρώην φίλης πρέπει να βασιστεί στη σύζυγό του για να κάνει το ντετέκτιβ και να βρει...