Παρασκευή, Οκτωβρίου 17, 2014

Οι τρελοί δεν ψηφίζουν, ξεσηκώνονται |


Οι τρελοί δεν ψηφίζουν, ξεσηκώνονται

Του Φώτη Καγγελάρη

TVXS 15 Οκτ. 2014

«Ελάτε σιγά να σας τα πω Μια μοίρα με κατάστρεψε Μη με πετροβολάτε Δεν έφταιξα – πονώ»
 
«Το τραγούδι του τρελού»
Κ. Παλαμάς


Η «Τέχνη και η Τρέλα» διαφορετικές αλλά ενδεχομένως παράλληλες και συνυπάρχουσες καταστάσεις αναβλύζουν από τον χώρο του ασυνειδήτου ως αναφομοίωτες από την σημαίνουσα τάξη διεργασίες, ως μαρτυρίες από τον χώρο του χεγκελιανού πράγματος, του λακανικού πραγματικού, του χαϊντεγκεριανού άρρητου. Καθυποτάσσουν και υποχρεώνουν το σημαίνον σε εκφράσεις και μορφώματα σημασίας τα οποία έρχονται σε ρήξη με τους τρέχοντες κώδικες σημασίας και αισθητικής, σε ρήξη και με την εξωτερική κοινή πραγματικότητα, σε ρήξη, αλίμονο, όσον αφορά την Τρέλα και με την εσωτερική. Ο Malraux έλεγε ήδη ότι κοινός τόπος του τρελού και του καλλιτέχνη είναι η ρήξη. Μόνο που στον τρελό η ρήξη είναι φυλακή.

Η «Τέχνη και η Τρέλα» ανεξαρτήτως της ενδεχόμενης συγκατοίκησής τους αποδίδουν την Ετερότητα ως τόπο καταγωγής της ανθρώπινης ύπαρξης, τη διαφορετικότητα ως το σημείο εκκίνησης για τη δομή της κοινής «φυσιολογικότητας».
Αυτό, όμως, το γεγονός της Ετερότητας θέτει και το πρόβλημα της προσέγγισης: πώς από τη θέση του ο «φυσιολογικός» μπορεί να μιλήσει για τον κόσμο του τρελού; Πώς ο τρελός από τη δική του θέση μπορεί να κάνει χρήση της γλώσσας του «φυσιολογικού» (λόγος, σιωπή, σώμα) για ν’ αποδώσει το βίωμά του;
Από την άποψη του Freud τη σχετική με την απώθηση και την εξιδανίκευση έως την άποψη του Lacan και την κατονομασία της Τέχνης ως κατάλοιπο του σημαίνοντος, εκείνο το οποίο διαφαίνεται και στις δύο περιπτώσεις είναι το  «εντεύθεν» της σημασίας.
Αλλά, αν πρόκειται για μια τέτοια διαφυγή εκ του σημαίνοντος τότε εκείνο περί του οποίου ομιλώ είναι εκείνο το οποίο διαφεύγει του λόγου.
Πάντοτε κάτι θα διαφεύγει από την ανάλυση του Jaspers για τον Strindberg, από την ανάλυση του Binswanger για τον Strindberg, από την ανάλυση της Chasseguet-Smirgel για τον Strindberg, από την ανάλυση του Benedetti για τον Strindberg, από την ανάλυση του Lidz για τον Strindberg.    
  
Μήπως η Τέχνη, αφ’ ενός ως έκφραση ενάντια στην κοινοτοπία και τη σύμβαση και αφ’ ετέρου έχοντας συγκατοικήσει κατά περιόδους με την Τρέλα είναι σε θέση να μας πει κάτι και για την Τρέλα και για τον ίδιο της τον εαυτό; Πού τέμνονται; Υπάρχουν ομόκεντροι κύκλοι; Πού αίρεται το «και»; Και ακόμα: τα δύο αυτά φαινόμενα μπορούν να μας μιλήσουν για τη σύμβαση και τη ρήξη στο σήμερα;

Φτάνοντας στον Hölderlin, την Claudel και τον Χαλεπά,  στον Strindberg, τον Artaud  και την Kane, στον Schumann, τον Van Gogh και τον Ακριθάκη, η «Τέχνη και η Τρέλα» συνόδεψαν σταθερά την πορεία της εξέλιξης του δυτικού πνεύματος. Ο Gadamer  διατείνεται ότι κάθε παρουσίαση έργου Τέχνης είναι μεν διαφορετική αλλά συγχρόνως αναδεικνύει την ίδια οικουμενική δομή που συνιστά τον πυρήνα του έργου Τέχνης – παράλληλα με την επίσημη κυρίαρχη ιδεολογία για την «Τέχνη και την Τρέλα» και εξ αυτών για την ζωή. Η εξαιρετική πριν λίγα χρόνια έκθεση στο Παρίσι «Η ζωγραφική ως έγκλημα» αναδεικνύει ακριβώς αυτό που ο Foucault καταγγέλει στην ιστορία της Τέχνης, ότι δηλαδή απέκρυψε τη φύση του ανθρώπου, την Τρέλα ως όριο της ελευθερίας της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως έλεγε ο Lacan.

*Οι τρελοί δεν ψηφίζουν, ξεσηκώνονται | TVXS - TV Χωρίς Σύνορα

Δεν υπάρχουν σχόλια: